Crnom Gorom: Čišćenje snijega - UKROTITELJI JAVORKA, reportaža HD
Ukratko o Javorku
Geografski polozaj
Od ukupne duzine planine Vojnik 5-6 km otpada na Javorak.Javorak je naziv za sumsku oblast koju ogranicavaju Brezna na sjeveru i sjeverozapadu,Golije na jugu i centralni dio Vojnika na istoku.Sirina ovog podrucja krece se od 5 do 7 km. Prosjecna nadmorska visina je 1500 m.
Na ovom podrucju izdvajaju se dva grebena,sjeverni i juzni.Na juznom grebenu dominiraju vrhovi(gledano od zapada prema istoku):Kita 1338 m,Gola strana(sa vrhovima visine 1383 m,1484 m, 1576 m),Kita 1270 m,Brestova kita 1579 m i Runjavac 1668 m.Sjeverne padine juznog grebena obrasle su gustom sumom,strmo se spustaju do Zivskog Razdolja.
Sjeverni greben cine vrhovi:Veliki Stojkovac 1369 m,Grabova kosa 1439 m,Mali Stuoc 1530 m,Veliki Stuoc 1653 m,nasparm Velikog Stuoca sa juzne strane Zeleni brijeg 1564 m i na kraju Mali Vojnik 1773 m.
Veliki Stojkovac
Veliki Stuoc
Flora i fauna
Javorak se bitno razlikuje od ostalog dijela Vojnika,obrastao je uglavnom cetinarima iznad 1000 m.Granica sume varira od 1300 do 1500 m,zavisno od nagiba terena.Na ovu sumsku oblast nadovezuju se prostrane sume Golije .Javorak je odavno poznat po bogastvu faune.Zastupljen je medvjed,vuk,lisica,srna i ostala sitna divljac.Suma je vrlo gusta tako da nije bezbjedno kretati se ovim krajevima.
Katun Ziva smjesten je u zapadnom podnozju Javorka na 1150 mnv.Ime je dobio po zivoj vodi ,koja ne presusuje.Mjesto je pogodno za bavljenje stocarstvom.Sa putem Niksic-Pluzine Ziva je povezana losim makadamskim putem duzine oko 1 km a sa centralnim dijelom planine Vojnik putem duzine 6 km.Zivu od Brezana razdvaja sumovita greda visine oko 1300 m.
Ziva
Katun je prostran duzine istok-zapad 1000 m prave linije.
Duzina puta Niksic-Pluzine preko Javorka je 15 km.Put prolazi ispod juznih padina Gole strane(1576 mnv),zatim Kite(1338 m) ,dalje se penje do prevoja Javorak (1230 m) a posle toga se spusta 5 km,do skretanja za Brezna.
Klima
Kakve su zime na Javorku najbolje pokazuje gornji snimak,a ovdje cu pisati o nekim klimatskim zanimljivostima ovog kraja.
1)Ljetnje nestabilnosti nisu tako ceste i nagle kao na drugim planinama.Razlog za to je sto ovo podrucje i ako prostrano i na relativno velikoj nadmorskoj visini nema velika prostranstva na velikim visinama kao Bjelasica,Sinjajevina i Durmitor.Tokom ljetnih dana cesto ce do popodneva vise oblaka biti iznad Golije nego iznad Javorka.Sve to Javorku ne oduzima epitet planine.Suma,poneki obak iznad,jak vjetar i u ljetnjim danima, brzo napomenu da se radi o planini.
Ipak postoje izuzeci.Nekada se desi da se prvo iznad Javorka otvori oblak,i to prvenstveno iznad Gole Strane.Tada se mogu vidjeti pramenovi koji se spustaju preko Jasenovog Polja i planine Gnjijodac .Kisa pracena jakim sjevernim vjetrom vrlo brzo dodje do Niksica.
2)Najvise padavina donesu juzna i jugozapadna strujanja.Treba napomenuti da greben Golije koji se pruza zapadno i jugozapadno od Javorka krade padavine.
3)U slucaju sjeverne mecave ,tj kada pada snijeg sa sjevernim vjetrom postoje dvije situacije.
Prva:Ako je sjeveroistocno strujanje na Javorak obicno izostane mecava dok na centralni i istocni dio Vojnika u istom trenutku ima oblaka sa slabim do umjerenim snijeznim padavinama i jakom mecavom.To se moze objasniti time sto centralni dio Vojnika predstavlja prepreku za ova strujanja.Ista situacija je i kada se stvara oblak.Oblak se stvara uz istocne padine,a na zapadnim nema oblaka.
Ovo je najcesca situacija,ali i tu postoje izuzeci.Prosle godine u oktobru ,odjednom snijezni oblak je prekrio Javorak ,a u isto vrijeme iznad Vojnika i Golije nije bilo snijeznog oblaka,mecave i td.
4)U slucaju stabilnog vremena kada se najavljuje sjeverni vjetar a na sjeveru niska oblacnost desava se sledeca situacija.Ako je strujanje sjeverozapadno tada se (u koliko postoje povoljni uslovi za to) navlaci oblak iznad Javorka,prekriva najvise vrhove,dok je vrh oblaka na oko 1700 m.Ovo je tipicna niska oblacnost.I dok je oblak prekrio Javorak,iznad Vojnika koji je tu na par km sve je vedro,bez oblacnosti.U ovim situacijama na Brezna je oblacno,ako je rano proljece onda bude hladno sa temepraturama oko i ispod nule i u sred dana.Ovo je mikroklima na koju utice Pivsko jezero i rijeka Komarnica.