Naše planine

[Niksic 3]

Svaka cast na tekstu
Udji u poruke poslo sam ti nesto pozz.

[Mađo]

Kolega Tihi, veliki respekt za ovakav tekst.   

[Goran1984]

Ja cu ovako pitat za planine snijeg  a za gradove se ko ima javljat, Tihi sjajno zaista tekst

[Goran1984]

 Durmitor je cudo gorostas zaista ljeti bas na njega se navlaci prvo oblak sampion je tu,pamtim kao mali sa Ivice grmljavinu ka Soi nebeskoj nestvaran prizor,da znao sam Prokletije navlace padavine s juga, plus  su i ogromne  cudo su, to su  padavine gore i visina i snijeg ostaje svakako najduze sto zbog visine sto padavina sto prostranstva,al suma na njima ide visocije nego na Durmitor,mislim da  Durmitor ima  nizu temperaturu no nebitno,sila su one zaista.Vojnik je isto strasna planina sa sjevrene strane bas dijeluje surovo.Jedno pitanje ne znam ne gledamo na staelit ono kad je snijeg po cg snimak  al aj da pomenemo posle Triglava najvecu planinu u bivsoj jugi Korab kakva je ona Tihi sa snijegom nekako kad onaj satelit iznad cg okazuju uvujek vidim Prokletije Korab je malo dolje pa ne vidim.Kako si upoznat sa tom planinom sjecam se karte Jugoslavije Trigav pa Korab.

[niksicki]

Vrhunski tekst Tihi 

[Tihi]

Hvala na lijepim komentarima.

Evo vec kad sam poceo da pisem i kad imam malo slobodnog vremena da  napisem nesto o jednoj planini.U nekolika zadnja posta na temi snijeg spominjao sam planinu Studenu.Ona ne samo da je nepoznata siroj javnosti u nasoj drzavi vec i Niksicanima ,pogotovo mladjoj generaciji.Da pitate znas li dje je planina Studena malo ko bi odgovorio i da je cuo za nju a kamo li da zna dje se nalazi.Nego sta je tu je.Ona je poznata starijoj generaciji,svim lovcima i mladjima koje to zanima.
O drugim poznatim crnogorskim planinama ima dosta tekstova sa interneta,emisija,izvjestaja sa uspona i td,tako da moze dosta da se procita o njima,kao na primjer o Durmitoru.Sto se tice ove planine na internetu nema nekih opisa a i to sto ima je vrlo slabo,tesko se pronalazi i ima nekih kratkih planinarskih izvjestaja i ne bas mnogo.
Kad kazemo  Studena obicno se misli na onu planinu koju sam postavljao na temu snijeg.Ali nije samo to Studena.

Geografski polozaj i velicina

Studena je smjestena sjeverno od Niksica.Duzine je oko 7 km ,sirine 5-6 km vazdusne linije.Planina se krece lucno,zapad-istok pravo pa potom skrece prema jugoistoku i obrazuje lucni pravac pruzanja tako da je lucna duzina planine i preko 10 km,mozda i 12 km.
Sa juga ovu planinu ogranicava Gornje polje,sa njene jugozapadne strane a sa juzne strane i jugoistocne strane selo Trnovo,Granice i Ivanje.Studena se strmo uzdize sjeverno od Granica a juzno od sela se uzdize brdo Tovic.Na juznim padinama ove planine nalazi se selo Orah.

Pogled na Studenu sa juga.To je niz svih onih brda sto se vide na slici.Ono travnato podrucje skroz desno  je najvisi i glavni dio planine.Kad se u govoru kaze Studena obicno se misli na taj dio.


Selo Granice se nalazi na 700-750mnv.


Tovic sa juzne strane Trnova i Granica.Ova zelena zaravan je selo Sipacno.


Sipacno ogranicava Studenu na njenom krajnjem jugozapadnom dijelu.


Kad se od Granica krene prema Ivanju i Vucju


Sa sjevera ovaj kompleks ogranicava selo Praga koje se nalazi na oko 1000 mnv.

Pogled sa sjeverne strane,odavde pocinje da se uzdize i nastavlja dalje prema istoku.

Nastavak gornje slike
Studenacke glavice sa puta Niksic-Savnik,sjeverna strana.Na ovoj slici se jasno mogu uociti posledice nastale prekomjernom eksplotacijom sume.Skroz lijevo u daljinu najvisi vrh.



Vidi se u daljinu najvise travnato poducje kako proviruje iza ovog vrha.Ovaj sumoviti vrh zove se Veliki Siljevac(1517mnv).To je najnizi vrh Vojnika od grupe vrhova iznad 1500 mnv i prilicno je odvojen od ostatka masiva.

Posto sam dolje postavio jednu kartu onda cu ovdje napisati koji su to vrhovi i njihovu visinu.
Vrhovi Vojnika iznad 1500 mnv:

Mali Stojkovac 1240 mnv;
Veliki Stojkovac 1369 mnv;
Kita 1338 mnv;
iznad 1500m:
1.Veliki Siljevac 1517 m                   17.Troglavi 1673 m                 
2.Mali Stuoc 1530 m                        18.Mala glava 1688 m                         
3.Visoka glava 1559 m                    19.Mrsina kosa 1701 m                   
4.Zmijinje brdo 1559 m                   20.Kamena stijena 1707 m                   
5.Zeleni brijeg 1564 m                    21.Golopust 1744 m (plus greben Oslja kosa,na tom grebenu imaju  2 vrha blizu 1700 mnv)                   
6.Gola strana 1574 m                     22.Stirna strana 1745 m                     
7.Brestova kita 1579 m                   23.Golo brdo 1749 m                   
8.Komadarino brdo 1595 m             24.Mali Vojnik  1773 m
(vise brda slicne visine)                     
9.Kondza glava 1596 m                  25.Jablan brdo 1774                   
10.Siljevac 1603 m                         26.Mrsina greda 1830 m                           
 11.Prisiren 1625 m                        27.Klekove glave 1833 m
12.Govedje brdo 1643 m                28.Bezimeni vrh 1839 m
13.Krnovska glava 1634 m             29.Mramorje 1920 m(jos i Mramorovi, tri vrha od 1660m do oko 1800 m)
(neko racuna i da ona prirada jer je nastavak tog istog grebena)
 14.Orlovo brdo 1654 m                30.Bezimeni vrh 1947 m
15.Veliki Stuoc 1654 m                  31.Gradni vrh 1961 m
16.Runjavac 1668 m                      32.Bezimeni vrh 1967 m
                                                      33.Veliki Vojnik 1998 m
Osim ova 33(+5) vrha jos 10 vrhova  ima iznad 1500 m.To su neke stijene na sjevernoj strani planine,nepoznate ,i jos neki ostri vrhovi sa sjeverne strane.Od ovih 10 sto je preostalo  2-3 su iznad 1700 m ali ne znam ime tih vrhova .

Sa zapada je granica kanjon Surdupa.Surdup je jaki izvor periodicnog karaktera koji izvire ispod Gradacke poljane(Krnovo),krece se juznim obodom Prage a sjevernim obodom same planine i najvisa dubina mu je 250 m  upravo sa ove strane ,zapadne strane planine.
Studena se pravcem zapad -istok proteze od Jasenovog polja pa sve skoro do Vucja,skoro do one raskrsnice Vucje-Krnovo.
Kanjon Surdupa,nije bas najbolja slika


Pogled na Studenu sa zapada.Desno Gornje polje a lijevo iza je selo Praga.Najvisi vrh Studene visok je 1574 mnvi to je onaj vrh koji se bijeli na slici.Iza njega se pruza Krnovo.Ovo je slikano 19 aprila ove godine.


Sa sjeveroistoka  Studena se spusta prema Krnovu,tj ogranicava Krnovo sa jugozapadne strane.Pogled na Studenu (najvisi dio) sa Krnova ,preciznije iz sela Gvozd.Iznad ovog dijela Krnova planina se uzdize oko 300 m.


Studena sa raskrsnice kod Vucja.Radi se o krsevitom podrucju i kao sto se vidi dugackom grebenu.Ovo je njen jugoistocni kraj,to je ono kad sam napisao da se proteze skoro do Vucja.Toliko o polozaju planine.

Nastavak gornje slike


Kad se malo od raskrsnice krene prema Krnovu


Evo karta koja ce da objedini svu ovu pricu,mada su i slike dovoljne.Oznaceni su selo Praga,Jasenovo polje,Surdup,ovamo Daznik,dva najvisa vrha Studene i najvisi vrhovi Vojnika,magistrala preko Vojnika i Javorka i otprilike sad se moze zakljuciti na ovoj karti koji je to prostor koji zauzima ova planina,i kakav je njen polozaj u odnosu na okolne planine i visoravni.


Flora i fauna

O ovome cu kratko pisati.Obrasla je sumom i sa sjeverne i sa juzne strane,lijepa bukova suma u visim predjelima koja se nemilosrdno unistava a u nizim nisko rastinje i kukrica.Staniste je vukova,zeceva,lisica i medjeda i redovna destinacija lovcima preko vikenda.Prije nekolike godine u selu Orah vidjena su tri medjeda  a u selo Praga gdje napadaju domace zivotinje i u sred bijela dana tako da bez oruzja nije bezopasno kretanje ovim sumama.

Vrhovi
Svi vrhovi su iznad 1000 mnv.Posle najviseg vrha najznacajni je Ljeljenov vrh(1406 m)

Klima

Samo ime govori kakva je klima.Sto se tice klime ona je izmjenjeno planinska u najvisim krajevima planinska.Snijeg preko zime je redovna pojava,po 20-30 cm po jacoj snijeznoj epizodi.Pogotovo dio iznad 1200 m dobija redovno snijeg.Kad su zime normalne kao 2012,2013,2015 na vrhovima pane od 50 cm do 100 cm snijega a u najvisim oblastima i preko 1 m i naravno nameti nekolika metra.Snijeg traje do pocetka maja,kasnije rijetko a kad su normalne zime obicno  sredinom aprila sa ove jugozapadne strane je prosarana(ovaj dio sa najvise snijega).Evo jedne slike od 25 marta 2013 godine.Kad ovo pisem mislim na ovaj goli dio planine ne sumoviti on brze gubi snijeg je nizi od 100 m pa do 300 m.

Pogled sa sjeverne strane malo iznad tunela Vojnik.Ovo je zima 2015/16.Ova slika je preuzeta sa fb.


Studena je ponznata po mecavi.Obicno kad su jaka sjeverna zahladjenja gore se nista ne vidi od snijezne zavjese.Obicno je mecava kako i zbog same planine ali dosta cesto je kaci mecava sa Vojnika i Krnova.Greben vojnika sa vrhovima Golo brdo-Troglavi-Jablan brdo-Golopust-Komadarina brda udaljen je 5-6 km vazdusne linije od vhova Studena dok ove dvije planine u podnozju razdvaja visoravan Prage koja je siroka od 1 km do 1.5 km vazdusne linije.Ova planina i zatvara pogled na gore pomenute vrhove Vojnika kad se gleda iz pravca Niksica.To je vrlo vjetrovita planina,nista manje od Krnova ,moguce da tu vjetar jace duva nego bilo dje na Krnovo.Ima sucajeva kad oduva sav snijeg.Tako je bilo u januaru 2015 god u Niksic je palo 30-tak cm ,a gore sigurno i preko pola metra.Posle 2-3 dana olujnog vjetra i plus na dubokom minusu vjetar je oduvao sav snijeg,ostao je samo poneki namet.
Ali najvisi predjeli ove planine slabije bijele od Zabljaka i imaju veliku kolicinu padavina.Na Zabljak moze panuti snijega a ovamo ne.Obicno je ovako.Ako obijeli vrh Studene na Krnovo ispod 1400 mnv nema snijega.Krnovska glava i sjeverniji predjeli Krnova prema Ostrovici i Gackovim gredama mogu imati snijeg(mislim kad pada) a da ga na Studenu uopste nema.Tako da ona nije mjerilo da li je u sjevernijim djelovima Krnova na istoj visini panuo snijeg.
Postoji  prica da sve dok na Studenu ima i najmanji trag snijega u selima ispod nje moze biti slane.

[Niksic 3]

Sta radi Tihi
Znam za selo Praga,ako idje pane snijeg i kisa tamo ce,bas hladno mjesto a nalazi se oko 1050 m.n.v

[Bura]

Svaka čast Tihi na tekstovima, moj naklon. 

Takođe, zahvaljujem ti se, jer si mi dao inspiraciju da napišem sljedeći tekst o planinama i brdima oko Bara. Možda nekoga zanima. 



Znamo da Bar ima klimu za poželjeti, a onima kojima bi trebalo da zahvali na tome jesu brda i planine u njegovom zaleđu koje ga štite od hladnih vazdušnih masa sa sjevera. Ali, rijetko se zapitamo kako se oni zovu, koliko ih ima i koliko su visoki. Bar je okružen mnoštvom planina i brda koja većina ima ime i uglavnom su nadmorske visine između 200 i skoro 1600 mnv. Sa sjeverozapadne strane čuva ga planina Vrsuta sa sjevera i sjeveroistoka Sutorman, sa istoka Rumija, a sa jugoistoka Lisinj, a to su četiri barske planine. Sa juga je okružen brdom Volujicom koja duboko zalazi u more, a na samom zapadu je otvoren prema pučini.

S analizom ću početi od juga, preko istoka, do sjevera i to gledajući iz Bara.

Dakle, brdo Volujica jedino je uzvišenje na južnoj strani. Najviše tačke su Filin Tuz (nerijetko Velji Zabio) visok 241 mnv, Velji vrh visok 198 mnv, Dugački vrh (167 mnv) te Mogila (213 mnv). Sa morske strane ima par manjih rtova i to rt Volujica, rt Bigovica i rt Skočivuk.
Idući prema istoku, poslije smanjenja visine, već počinjemo da se uspinjemo prema planini Lisinj, drugoj najvišoj barskoj planini. Otprilike na sredini ove planine izdvajaju se dva brda vidljiva iz samog Bara. Iz pomenute vizure, jedno je sa njegove desne strane te više, koje se zove Mramor (553 mnv) i jedno sa lijeve i niže po imenu Mučibaba (504 mnv). Oni se u pejzažu uočavaju kao najšumovitiji dio Lisinja odakle već počinje kamenjar. Loška je najviši vrh Lisinja visok 1353 mnv. S duge strane planine, brda koja nijesu vidljiva iz grada nose nazive Lisičica (1258 mnv), Treštenik (1088 mnv), Kamisora (1033 mnv), Ranga (961 mnv), Grošta (830 mnv), Debelin (1205 mnv) i Čok (603 mnv). Sada već idemo prevojima i brdima ka Rumiji. Gledajući od Bara prvi zdesna između njih dvoje uočava sa Mali Kozjak (1345 mnv), pa Kozjak (1427 mnv), te najbliži Rumiji Brisan (1401 mnv). Od Lisinja se ne vide Srednji vrh (1267 mnv) i Rađen (1190 mnv). Odatle se već uspinjemo do najviše tačke Bara, planine Rumija i njenog istoimenog vrha visokog 1595 mnv. Odatle idući prema sjeveru, dakle prema Sutormanu visina opada i nailazimo na drugi najviši vrh Rumije koji se zove Mala Rumija (1492 mnv).
Prije nego što krenemo prema Sutormanu valja se osvrnuti na brda podno Rumije koja se uglavnom gordo uzdižu iznad Starog barskog grada. Ovih par ispresijecani su mnoštvom klanaca od kojih su najuzbudljiviji i najnepristupačniji kanjoni Rikavca, Vruće rijeke i Međuriječke rijeke. Gledajući od Starog grada Bara naspram njega uzdiže se strma Majelika (644 mnv). Ponovo gledajući iz Starog grada, iza njega, a sada naspram Majelike prostire se prvo najniži Buval (278 mnv), pa potom Troli (572 mnv) i najviša Kulumrija (923 mnv). Najbliže gradu, koje je već ispunjeno kućama, a veoma bogato maslinjacima jeste najniže barsko brdo Kurilo (190 mnv). Odmah iza njega uzdiže se Mukoval, čiji je niži vrh prije desetak godina stradao u ljetnjem požaru i tek je počeo da se oporavlja i zeleni. Drugi, viši vrh Mukovala je već kamenjar i visok je 568 mnv. Gledajući s mora, s lijeve strane Mukovala, nadovezuje se Derinac visok 761 mnv. Iza njih dvojice uzdiže se najkamenitiji i najviši, te najbliži Rumiji, Kunteljat visok 935 mnv.
Sada se vraćamo na dio Rumije prema Sutormanu. Između ove dvije planine ima nekoliko vrhova i prevoja. Idući, dakle ovim redom nailazimo na prvi vrh koji se zove Čugagolina (1325 mnv). Potom slijedi jedan zaron prema prevoju imena Bijela Skala (979 mnv) i naposljetku dolazimo do prevoja Kunora (908 mnv). Od Kunore se već penjemo prema najvišem vrhu planine Sutorman. Široka Strana ime je vrha o kome pričam i visok je 1185 mnv, a ima i visoravan Čukulera (842 mnv). Sutorman je nabliža i najpristupačnija planina Baru, pa je i najčešće izletište Barana i mjesto za susrete stanovnika sa snijegom. Preko ove planine nekada je išao glavni put iz Bara za Podgoricu (prevoj preko kojeg ide put se zove Sutorman i visina mu je 805 mnv), kao i uskokolosiječna pruga kuda je išao poznati voz Ćiro do Virpazara. Sada smo, od Bara gledano, već okrenuti prema čistom sjeveru i zbog položaja grada nijesmo u mogućnosti da vidimo veliki broj brda. Podno Sutormanu pa prema gradu imamo brda: Poda (491 mnv), Crni Krš (932 mnv), Gradac (303 mnv) te Skak (273 mnv). Na Skak se nadovezuje Dražica koja je poznatija pod imenom, a koje se odomaćilo, Šušanjbrdo, (649 mnv). Iza Šušanjbrda, a koji se iz Bara ne vide od istog, nalazi se Petilje (698 mnv) te Sto (837 mnv). Onda slijedi Mala Vrsuta (909 mnv) i Vrsuta visoka 1182 mnv, lako uočljiva i interesantna jer joj, iz Grada gledano, vrh izgleda veoma glatko i oblo. U daljini, na sjeverozapadu, još se vidi Velji grad (497 mnv) poznatiji po imenu Haj Nehaj, po tvrđavi i ostacima istoimenog grada. Sa te strane u more se zariva Crni rt.

[Niksic 3]

Cestitke bura

[Tihi]

Brdo Virostak i planina Zla gora

Geografski polozaj i velicina

Brdo(planina)Virostak je smjesten sjeverozapadno od grada Niksica 10-tak km.Brdo zato sto izgledom nije planina ali visinom prelazi 1000 mnv sto opet ima karakteristike neke blaze planinske klime.Sa istoka ovo brdo ogranicava Gornje polje  sa selima Milocani i Vir.

Pogled iz sela Milocani.


Sa sjevera je granica selo Sume,sa zapada sela Sjenokosi i Tisa,jugozapada selo Zavraci a sa juga jezero Krupac.Svojim juznim obroncima brdo se spusta do same obale jezera,mjesta zvanog Poklonci.To je mjesto gdje izviru hladne vode.Tokom ljeta omladina iz Milocana se okuplja i to  je glavno kupaliste.

Krupac
 

Pogled na sjevernu stranu,iz sela Sume.


 Sa zapada ga natrkiva planina Zla gora,koja ima nekolika vrha iznad 1200 mnv,a najvisi je visok 1459 mnv.Virostak zauzima relativno veliku povrsinu.Duzina sjever- jug iznosi oko 5 km a sirina istok- zapad oko 3 km prave linije.

Vrhovi

Virostak ima par vrhova iznad 1000 mnv i to:Visoka glavica 1191 mnv,to je najvisi vrh.Zatim Goli vrh 1119 mnv(centralni dio brda),Pistetska glavica (1100 mnv-na zapadu) i Grabova glavica(1082 mnv-na sjeveru planine).Osim ovih vrhova istice se Jakalj(908 mnv-najjuzniji vrh).Iznad Gornjeg polja Virostak se uzdize oko 600 m,i to na sledeci nacin.Prvo se uzdize strmo,zatim je “ravan”,pa se opet strmo spusta prema selima Sjenokosi i Tisa,tako da brdo ima oblik zarubljene piramide,sto ce potvrditi sledeca slika.

Pogled na Virostak sa vrha Vojnika.Vidi se novi put,desno Zla gora i najvisi vrh.U daljinu Orjen.


Flora,fauna i reljef

U nizim predjelima zastupljeno je nisko rastinje.Nesto kvalitetnije  i bogatije sume ima po vrhovima i na zapadnim ,pogotovo sjevernim padinama.Brdo je kraskog tipa,tesko prohodno,sa puno vrtaca,skrapa ,uvala,prekriveno gustim rastinjem,tako da je uspon van predvidjene staze gotovo nemoguc.Najveca vrtaca nalazi se sa juzne strane,i vidljiva je sa novog puta.

Pogled sa novog puta na vrtacu .




U podnozju vrtace nalazi se prostrana dolina.




Padine vrtace,iza ovog grebena uzdize se Goli vrh(1119mnv).


Interesantan je sjeverni dio .To je vrlo neprohodan i surov teren zvani Rapa.U njegovom podnozju nalazi se dolina Vradogo,sa malo obradive povrsine,jednom kucom i oborom za stoku.Tu se zivjelo do malo posle zavrsetka Drugog svjetskog rata.U svim ratovima to je bilo utociste za ljude,i kako kazu stara predanja tu okupatorska cizma nije krocila.
Od flore zastupljena je sitna divljac ali ima i medvjeda .

Klima

Umjereno planinska.Snijeg cesto pada tokom zime,ne dostize veliku visinu u odnosu na Niksic.Kad su granicni slucajevi u Niksic ovo brdo obijeli sa par cm snijega.Ove zime cesto je dolazilo do formiranja pokrivaca ali i cesto se istopio isti dan.Prosle zime,koja je bila nikakva u Niksic je padao snijeg na plus ,nije dolazilo do formiranja pokrivaca a na Virostak je padao snijeg citav dan ,i objelio iznad 800 mnv,sa 5-6 cm snijega.Znaci snijezne padavine su mnogo cesce u odnosu na Niksic.To je pravo mjesto za snjegoljupce(iza vrha postoji manje naselje sa par kuca na oko 1000 mnv),snijeg cesto pada ali ne dostize veliku visinu ,tako da nema problema u tom smislu.Prije nekolike godine,bio je slucaj kad je brdo objeljelo po vrhovima,pa se napravila jedna tanka dugacka linija , na istoj visini.Tu noc je bio minus i taj snijeg se zadrzao do sledeceg dana.Sami vrhovi imaju malo suroviju klimu u odnosu na donji dio brda(ispod 900 mnv).Tu zna da snijeg ostane dan,dva duze nego u nizim predjelima.Takodje 2014-te godine u aprilu kad je poprsilo malo snijega na sjeveru(sredina aprila) u Niksic je bilo hladnjikavo za to doba godine.Oblaci su se kretali od juga prema sjeveru i po samim vrhovima padala je susnjezica uz skoro pa momentalno topljenje snijega,ali ipak je malo bjelilo.
Po vrhovima duvaju jaki vjetrovi,pogotovo sjever,jace nego u Niksic.Ovo podrucje(vrhovi) je savrseno otvoreno prema sjeveru ,tako da ga brisu jaki vjetrovi iz pravca Durmitora i Vojnika.
Tokom ljeta ceste su nestabilnosti.Posto nestabilnosti dolaze iz pravca zapada tokom ljeta,najcesce,oblak se prvo otvori iznad Zle gore,pa se padavine sire preko Virostaka do Gornjeg polja i Niksica.Tako da se tokom ljeta cesto desava da na Virostak i u Milocane pane dobra kisa,dok Gornje polje ostane suvo.Brdo privlaci padavine ali i predstavlja barijeru.(Tokom zime  za vrijeme kisne sezone obicno je pod maglom). Kao posledica toga,tokom vrucih ljetnjih dana,na putu koji ide zapadnom stranom planine mogu se naci lokve,dok je druga strana suva.To je razlog zato sto je taj dio zaklonjen,ali i zato sto prima vece padavine od istocnog dijela brda.Kad su u pitanju sjeverna strujanja  nikad nije pod oblakom,izuzev situacija kada je prisutan ciklonski sjever ,sa snijegom ,mecavom,kao u januaru ove godine.
Ima slucajeva kad se otvori oblak i pada kisa samo po vrhovima,ne i u nizim predjelima brda.

 Biciklom oko brda

Oko citavog brda postoji put.Sa istocne i sjeverne strane  asfalt a sa zapadne i juzne makadam.Duzina prstena je 17 km,od toga oko 8 km makadama.Ova duzina se prelazi za 2 h ili malo vise ,srednjim tempom.Nije previse teska i prestavlja jedan od ljepsih  izleta ove vrste  u okolini Niksica.

Opis ture

Pocetna tacka je raskrsnica,gdje se jedna krak desno odvaja prema  crkvi i selu Milocani.Od tog mjesta ide se 4 km prema sjeveru i dolazi na raskrsnicu Niksic-Krstac(skretanje za Krstac).Do ove raskrnice se prosla istocna strana brda.Pogled na istocnu stranu brda.Vidi se put duzine oko 4 km,skroz lijevo je pocetna pozicija,skroz desno je skretanje za Krstac.



Brdo skroz desno (Jakalj 908 mnv).I oko ovog brda postoji put,koji se spaja sa magistralom,na slici skroz lijevo.U podnozju ovog srednjeg brdasca spaja se put koji ide oko Virostaka sa putem oko Jakalja.Iza u daljinu Zla gora.



Skrece se desno,prolazi kroz selo Sume(dio puta Niksic-Krstac),tu ima malo uspona , posle 4 km dolazi se na sledecu raskrsnicu,gdje se nalazi tabla na kojoj je oznaceno skretanje za Tisu.


Malo prije ove raskrsnice nalazi se tabla.


Do ovog mjesta se prosla sjeverna strana brda.Sad slijedi voznja zapadnom stranom.Tu je potrebno skrenuti lijevo.Odmah po skretanju pocinje makadam u dosta dobrom stanju.Ima malo uspona,malo spustanja.
 Put se nazire kroz sumu.Proviruje najsjeverniji vrh planine Zle gore(Jastreb) koja prati ovaj put sa zapadne strane citavom duzinom.


Sa tog puta se pruza lijep pogled na Goliju.


Posle 20-tak minuta voznje dolazi se do raskrnice gdje se nalazi skretanje za selo Sjenokosi.


Potrebno je produziti pravo.Od ovog mjesta pocinje uspon.Put je prilicno los,erozija cini svoje.Posle pola sata sto voznje,sto pjesacenje zbog loseg puta dolazi se na jedan da kazemo”prevoj”na oko 900 mnv.To je najvisa kota ovog puta.Sa ovog mjesta pruza se lijep pogled na Goli vrh,planinu Zlu goru,jezero Krupac i Nikiscko polje,Pusti Lisac , vidi se i Lovcen.
Pogled prema Niksicu.Brdo ispred zove se Jakalj(908mnv) .Zaravan desno od  njega je selo Zavraci,vidi se poneka kuca.Put prolazi ispod onog vrha.


Dolje Kruskovi do ,iznad planina Zla gora.


Zla gora je prostrana,relativno visoka planina,duzine oko 8 km,sirine 5 km prave linije, obrasla sumom,bogata faunom.Po najvisim vrhovima rastu cetinari.Ova planina se uzdize sjeverozapadno od jezera Krupac.Najvisi vrhovi su:Vucji zub(1459 mnv),Borova glava(1383 mnv),Mali Jastreb(1380mnv),Segacka glava(1232 mnv),Velje brdo (1280 mnv).Prema jugu nastavlja pruzanje i prelazi u zaravan sela Gornja i donja Trepca.Iza Zle gore proteze se planina Njegos(1721 mnv).Njegos pocinje svoje pruzanje od ove planine i pruza se prema zapadu ,gotovo pravo 17 km,ostavljajuci sa sjevera,sela Srijede(Donje, Gornje) , Dugu,a sa juga Banjane.

Pogled na Segacku glavu(1232 mnv),iza ovog vrha uzdize se Velje brdo(1280 mnv).


Najvisi vrh(1459 mnv),malo je udaljen, obrastao cetinarima.Ovu planinu tokom vikenda cesto posjecuju lovci.Sa ovog mjesta posmatrana planina izgleda visoka,kao da je visa od 1460m.Razlog za to je sto se uzdize oko 750 m ,iznad Kruskovog dola,a oko 700 m sa mjesta odakle se posmatra.


Mali Jastreb(1390 mnv) i Jastreb.Najsjeverni vrhovi ove planine.Iza Malog Jastreba  uzdize se Borova glava(1383 mnv).


Klima

Podrucje planine Zle gore bogato je padavinama.Ovo je jedno od najkisovitijih mjesta u Crnoj Gori.Tokom zime kad su ciklonske aktivnosti  izlucuju se  obilne kise,pracene grmljavinom,a sama planina je pod maglom.Snijeg je redovna pojava, zadrzava se nekolika dana duze nego u Niksicko polje.Bez problema po vrhovima Zle gore moze da pane dobar snijeg a da u Niksic ne pane ni jedan cm.Cesto se moze primjetiti kad su proljecni cikloni kako po citav dan u naletima tu planinu zahvataju pljuskovi pa u koliko oblaci struje od juga prema sjeveru padavine dalje idu na Njegos i Goliju,a u koliko oblaci idu zapad-istok kisa vlro brzo dodje  u Gornje polje i Niksic.
Preko ljeta nestabilnosti su redovna pojava.Najcesce prvo zagrmi iznad te planine i Njegosa,oblak se tamo prvo otvori .Ljetnje nestabilnosti su vrlo jake,sa jakom kisom, grmljavinom ,za grmlajvinu prilicno opasno mjesto.Ako se oblak ovori tamo vrlo brzo do Niksica stize kisa,ali manjeg inteziteta i trajanja.Tako da   preko ljeta ovi krajevi primaju dosta padavina.

Nastavljamo dalje opis ture.Raskrsnica ,desno se nastavlja oko brda ,prema jugu a pravo se ide do kuca i vikendica.


Posle 300 m dolazi se na prostranu livadu(oko 950 mnv).Pogled na Goli vrh.


Pogled na Visoku glavicu.


Jakalj,Niksicko polje .


Livada(katun)


Putem se moze dalje nastaviti.Ovaj put ide iza najviseg vrha,u losem je stanju,prolazi par kuca u kojima se stanuje,gdje ima  malo obradive povrsine i stoke. Posle 800 m od one livade dolazi se do kraja puta.Od ovog mjesta krecu  dvije staze,dobro prohodne,sto se moze primjetiti na slici.




Staza koja ide pravo vodi u unutrasnjost planine(po onom gornjem zaravljenom dijelu),varira visinom,cesto se racva,pri cemu jedan krak vodi do zapadnog podnozja planine a drugi nastavlja prema unutrasnjosti.Posle 15-min setanja staza postaje neprohodna,ali i neinteresnatna jer ne vodi do nekog vrha.


Kad se dodje do kraja,potrebno je vratiti se istim putem i dolazi se do pocetne pozicije,gdje se zavrsava makadamski put.Krak koji se odvaja lijevo vodi na Pistetsku glavicu(1100 mnv).Posle 10-tak min penjanja,blagim usponom dolazi se na vrh.Staza je jasno uocljiva.

Pogled prema Niksicu


Pusti Lisac sa Pistetske glavice.


Ovo je bio opis ove dvije staze.Od raskrsnice odakle se skrenulo prema onoj livadi,nastavlja se desno .Posle 10-tak minuta voznje dolazi se na sledecu krivinu,sa koje se pruza lijep pogled na Niksicko polje i centralne planinske oblasti,Studenu,Daznik,Gackove grede,Maganik,svo to podrucje izgleda visoko i prostrano.Maganik dominira pogledom,pogotovo vrh Babini zubovi i  Medjed koji proviruju .Na prvi pogled izgleda da to i nije Maganik ,vec neki od Prokletijskih vrhova,ali kad se bolje pogleda vidi se da su to Babini zubovi,sto govori da Maganik ima veliko pruzanje istok-zapad.


Od ovog mjesta do magistrale odakle se krenulo na turu ima oko 3 km makadama.Put je u losem stanju,krivuda,postepeno se spusta,nije strm.Suprotan smjer je tezak,sa dosta pjesacenja zbog loseg puta.Ovaj put prolazi pored one uvale(koja je prikazana na pocetku)odakle se odvaja jedna krak lijevo u duzini od oko 200 m i dolazi se do one livade.Na ovu raskrsnicu,u koliko se ima za cilj obici krug oko citavog brda,potrebno je otici pravo,tj desno kad se dolazi sa ovog puta.


Put je u dobrom stanju,makadam,strm.Penje se od nekih 700 mnv,sa ove raskrsnice do oko 850 mnv, dolazi se do pod sami vrh Jakalja sa zapadne strane.Otavde se pruza pogled na selo Zavraci.Ovaj dio puta obicno bude tezak,jer se na kratkom rastojanju savljadjuje oko 150 m visinske razlike.Dalje put nastavlja da se spusta u pravcu Krupackog jezera.Prolaze se nekolike kuce.Put dalje ide ispod zapadnih padina Jakalja na 810 mnv,naglo se spusta.Pogled na zapadnu padinu,skoro pa vertikalna strana,koja se uzdize oko 70 m.


Ovaj put je u mnogo boljem stanju


Posle 5-10 min spustanja dolazi se na jednu od brojnih rasksnica.Pravo se ide za Stubu(tu je nekad bila zeljeznicka stanica),desno je ovaj put odakle se doslo.


Jos  200 metara i izlazi se na magistralu.Tu se skrece lijevo ,ide se oko 1.5 km magistralom prema sjeveru i dolazi do pocetne tacke, tako je kompletiran ovaj krug.Desno se skrece prema Milocanima,lijevo prema onoj raskrsnici(300 m od ovog mjesta) na koju se dolazi pri spustanju gdje jedan krak nastavlja oko Jakalja i dalje kako je opisano.

[Niksic 3]

Bravo Tihi

[Niksic 3]

Selo Praga ispod Vojnika.Selo se nalazi na oko 1050m,n,v,zimi ima veoma surovu klimu,prema nekim pricanjima starijih ljudi,ako idje pane kisa tamo će,i ako idje pane snijeg tamo će

[Goran1984]

Pitanje za Madja  kako se ponasa taj  Lovcen ljeti posto vidim da je susa bila kako to tako,ipak je to visina 1750 m pa jos blizu mora,redovno zna biti u oblacima, ima li Lovcen  grmljavina ljeti i nestabilnosti ?

[Mađo]

Pitanje za Madja  kako se ponasa taj  Lovcen ljeti posto vidim da je susa bila kako to tako,ipak je to visina 1750 m pa jos blizu mora,redovno zna biti u oblacima, ima li Lovcen  grmljavina ljeti i nestabilnosti ?

Bude grmljavine dosta ali najmanje u ljeto.Rijetke su ovakve nestabilnosti kao što je ova juče bila te je potulila vatru.

[Goran1984]

To znaci da Lovcenn zimi uz grmljavinu dobija ogromnu kolicinu snijega...Ok

[Goran1984]

Pitanje za Madja il Tihog kazu najhladnija stalno naseljena naselja su na pesteru to znamo kontinentala i okolo planine javor zlatar golija visine od 1500 do 1800 ,e sad pester je na 1000 te planine isto tako drze snijeg al ipak prije izgube nego komovi durmitor sinjajevina ,da kazeno da naselja stalna ne postoje na durmitoru sinajevininil tipa bioc volujak maglic, smatrate linda bi na sinajevinin fore na 1600 il durmitor kod zelenog vira zlatnomhladnini od pestera da ne bi ni uslova bilo za zivot, ovo smatram da nema kotlina okolo ovih planina i da su ljudi bili uslovljeninda zive gore, gledam iako imaju stid i tu tomozracivanje te planine izgube snijeg javor zlatar  kao lovcen i orijen , naravno lovcen imaju kolicinu almoptrilike na snimke tunjentajnperiodmgubljena snimega, znamo sijenica se ladi, al smatram da na sinjavininil u masivu durmitora imaju neka naselja instanice mislim da pester ne bi mogao prici surovini sinjaevine il durmitora ,svakako pester je ipak inznatno nize od njih al zimi se tumtalozi zrak al vedrina u prsten durmitora il sinajvinu mislim da idu nize temp

[EagleS]

Gorane obrati pažnju malo na pravopis časti ti

Prosjek nadomorske visine Peštera je oko 1100m do 1200m, za mali dio Peštera se može reći da ulazi na teritoriju CG, na području Koritske visoravni (sela Lazovići, Čampari...) u blizini famuoznih Boljara. Pešter je bolje zaklonjen jer nije oivičen kao Sinjajevina dubokim kanjonima Morače i Tare (nadmorska visina u dnu kanjona kod Mioske je ispod 400mnv). Manastir Morača je na jedva 300 metara. Međutim teško da duboko u sinjajevinskoj utorbi to može imati presudan uticaj na minimalce. Područje čitave Sinjajevine od kraja Jezerske visoravni (Njegovuđa) kod Durmtora pa sve do južnih krajeva kod Lipovske doline je iznad 1600mnv a najveći dio je iznad 1700mnv sa relativno velikom površinom iznad 1800mnv. Najviša područja koja ne pripadaju južnim vrhovima nalaze se u centralnom dijelu i prelaze 1900mnv a neki od vrhova koji se blago uzdižu stižu i preko 2000mnv.

Upravo na tom područje, što se Sinjajevine tiče, se nalaze potencijalni i vjerovatni "crnogorski Pešter killeri". Označena lokacija je na skoro 2000mnv. Ova druga lokacija u daljini (označena sa ovim žutim pinom) je na oko 1650mnv (Staračko Polje) još jedna fenomenalna lokacija za AMS.


Od početka Sinjajevine kod Lipova pa sve do ivica Pivske planine (ne do samog kraja kod Crkvičkog Polja jer bi onda linija prešla preko kanjona Sušice đe visina pada na 1100mnv) može se povući linija duga 65km preko terena sa neprekidnom visinom iznad 1400mnv. A površina terena sa konstantnom visinom iznad 1100mnv prelazi 1000km2. S tim što je najveći dio te površi daleko iznad 1100mnv, pa kad bi se oduzeo teren ispod 1400mnv ostalo bi oko 850-900km2. Vjerovatno je da srž takvog terena (doline i dolovi visokog Durmitor i centralna Sinjajevina) su iskusili temperature od ispod -40°C.

Desno je lokacija što je već pomenuh (1650mnv) a lijevo je sa visinom od 2000+mnv.


Valja napomenuti da Google Earth nije potpuno precizan i da pretežno umanjuje visinu za kojih metar a ponekad i više kad su planine u pitanju.

[Goran1984]

A da za pravopis odlicno, svakako na tom potezu od Sinajevine do Pivske planine moralo bi se reci da idu temperature nize, nema ni stalnih naselja a ipak kakav god i koliko god hladan bio pester, uslovno receno humaniji uslovi za zivot i makar nesto vise temp ima na pesterskoj visoravni nego hipoteticki da je u centar sinjajevine niklo neko stalno naselje tipa Sjenice...Neko je pominjao tihi da je u zeleni vir navodno padala temp oko -40 sto znaci da je moguce....

[Goran1984]

Siguran sam da u dolovima masiva Durmitora makar sto se tice SCG sigurno su padali najnizi minimalci da je postojala jedna  ams kod zelenog vira...

[EagleS]

Područje Valovitog dola. AMS tačka je dnu dola na nekih 2050mnv. (samo dno je 2028mnv) Do je oivičen stranama najmanje visine od 2100mnv (mali dio, okrenut prema śeverozapadu) koje prema jugu (jugozapadu) se postepeno penju do 2387mnv (Minin Bogaz) a onda nakon manjeg pada visine na 2250mnv ivica dola se penje na 2396mnv (Lučin Vrh) i nastavlja sve do 2523mnv (Bobotov Kuk) i pola kilometra dalje održava visinu do Bezimenog Vrha (2487mnv), tu je onda manji pad do prevoja (Velika Struga (2274 m)) i na kraj se stiže do Velike Rbatine (2401mnv).

Defintivno dobro zagrađena i "visoko oivičena" lokacija sa površinom od oko 1.40km2 računajući je sa ivicama do samih vrhova.


Valoviti do u zimskom ambijentu

Autor: Dimitrije Ostojić


Kolega Nk je prije par godina pomenuo da je jedan od profesora sa Filozofskog fakulteta postavio termometre na nekoliko lokacija na Durmitoru tokom jedne zime i izmjerio najnižu T od -49°C kod Valovitog dola. Kakvi termometri su u pitanju i koliko mogu da omanu i na kojoj visini je T mjerena ostaje da nagađamo ali što je rekao Mađo sve i sa greškom od 10°C, -39°C je masu a tokom samo jedne sezone je uhvaćena ta T.

U masivu Durmitora postoji više lokacija sa sličnom ili možda i boljom konfiguracijom terena. Zeleni Vir, Ledeni Do, Gornja Ališnica, Lokvice, Velika Kalica (kod Debelog Nameta) kao i śeverni Durmitor sa svojim 2000mnv+ uvalama i sigurno rekorderskim snjegovima.   

[EagleS]

Greška moja gore ovaj najniži dio od 2100mnv nije ka zapadnoj nego ka istočnoj strani

[SnowHunter]

Otkuda ti informacija da je u Valovitom dolu mjereno -49°C? Mislim da je to netačno i da se brojka odnosi na poznato slovenačko mrazište na Komni. Prva mjerenja u CG mrazištima su obavili Slovenci (dr. Matej Ogrin) u Reovačkom dolu na Orjenu i Valovitom dolu na Durmitoru u zimu 2007/08. Šta je tada izmjereno meni je nepoznato. Mjerenja su nastavljena i kasnije, a najniže izmjerene temperature se mogu pronaći u ovom članku iz Pobjede objavljenom na CDM-u.

Profesor sa ljubljanskog Univerziteta tvrdi da geomorfološka heterogenost uzrokuje i topoklimatsku heterogenost, pa su posljednjih godina saznali, na primjer, da minimalne temperature u mrazištima Durmitora i Sinjajevine često padaju ispod -30 stepeni Celzijusovih.

“Najnižu temperaturu izmjerili smo u mrazištu Valoviti do, na Durmitoru, bilo je -40°C i to 4. januara 2011. godine, a na Sinjajevini je 13. decembra 2012. godine bilo -38,5°C kaže Ogrin.

Zanimljivo je uporediti minimalne temperature na zvaničnim stanicama u navedenim danima. Tako je 04.01.2011. najhladnije bilo na Žabljaku sa svega -14.1°C i Šavniku sa -12°C, dok je 13.12.2012. bilo dosta hladnije sa -22°C u Šavniku, -21.7°C u Kolašinu, -20.7°C u Pljevljima i -19.4°C na Žabljaku.

Inače, mjerenja se obavljaju na 1.8-2 m visine kako bi podaci bili uporedivi s klasičnim stanicama. Lokacija na Sinjajevini nije navedena. Najbolja mrazišta su konkavna udubljenja koja su zimi veći dio dana u sjeni, u kojima je izračivanje vrlo izraženo, a vjetar minimalan i gdje razlika u odnosu na okolni prostor može biti i do 30°C.

Mjerenja u mrazištima u Alpima su započeta još 1928, i u jednom od njih Grünloch (1270 mnm - Austrija) je u februaru 1932. izmjereno -52.7°C što je izvan Rusije i dalje najniža izmjerena temperatura u Evropi (skandinavski rekord drži švedski Vuoggatjålme sa -52.6°C od 02.02.1966).

Na kraju, ne znam koliko je realno upoređivati temperature u mrazištima (gdje ne stanuju ni lisice  ) sa onim u naseljenim mjestima. Bilo bi zanimljivo znati u kojem naseljenom mjestu u CG su potencijalno najjači mrazevi?

[EagleS]

Otkuda ti informacija da je u Valovitom dolu mjereno -49°C? Mislim da je to netačno i da se brojka odnosi na poznato slovenačko mrazište na Komni. Prva mjerenja u CG mrazištima su obavili Slovenci (dr. Matej Ogrin) u Reovačkom dolu na Orjenu i Valovitom dolu na Durmitoru u zimu 2007/08. Šta je tada izmjereno meni je nepoznato. Mjerenja su nastavljena i kasnije, a najniže izmjerene temperature se mogu pronaći u ovom članku iz Pobjede objavljenom na CDM-u.

Ne mogu da izvučem citat jer je star post ali sam već rekao odakle, evo screenshot i link:
http://195.66.163.19/forumi/index.php?topic=4176.25

[Goran1984]

Ne mogu postojat jaca mrazista od durmitora i sinjajevine visina opasanost kontinentala, pester sigurno kao naseljeno mijesto ,al ova mrazista mislim da ne mogu im se mjerit pogotovo durmitor, prokletije ne bi mogle doc juznije su i otvorene sa juga koliko god zvucalo cudno i da drze naj snijeg sto zbog visine sto zbog padavina ne mogu imati ja mislim ipak je to juznije i otvoreno kakvom takvom produru toplijih masa, zanimljivo bi bilo imat ams na tim lokacijama na durmitoru i sinajevini

[SnowHunter]

Ne mogu da izvučem citat jer je star post ali sam već rekao odakle, evo screenshot i link:

Ovo je taj post:

Profesor sa Filozofskog fakulteta Gojko Nikolic mi je rekao da je prije 2-3 godine jedan njegov kolega postavio na Durmitoru na nekolike lokacije preko cijele zime termometre i da je najniza zabiljezena temperatura bila u Valovitom dolu ispod Bobotovog Kuka  i iznosila je -49

Nažalost, nije dokaz da je tih -49°C zaista izmjereno.   Onih -40°C iz citiranog članka iz Pobjede je mnogo vjerovatnije, pogotovo što podatak navodi sam inicijator i provodilac mjerenja.

Mislim da je trenutno rasprava oko toga gdje bi moglo biti crnogorsko super-mrazište bespredmetna i na nivou običnih spekulacija. Pravi odgovor bi dala samo odgovarajuća mjerenja, koja će se možda nekad u budućnosti zaista obaviti.